Üreme sorunları hastalığı olan köpekler hayati tehlike yaşar mı? Kronik üreme sorunları olan köpekler var mı? gibi köpek üremesi ile ilgili sağlık sorunlarını inceledik…
Üreme organlarının hastalıkları söz konusu olduğunda, insanlarda genellikle kısırlık gibi üreme işlevi bozukluklarından bahsederiz, ancak düzenli köpek sahipleri için bu, esas olarak üreme organlarının sağlığa zararlı hastalıklarına atıfta bulunur. Dişi köpek üreme organları yumurtalıklar, rahim, vajina ve meme bezlerini ifade eder. Erkek köpeklerde testisleri, penisi ve prostatı ifade eder.
Köpekler genellikle her altı ayda bir kızgınlığa girerler ancak bireysel farklılıklar da vardır. Uzun kızgınlık döngüleri genellikle önemli değildir. Ancak 8-10 yaşlarının üzerindeyse ve kızgınlık döngünüzde uzama, kızgınlığın olmaması, anormal kanama veya kızgınlığın çabuk bitmesi gibi kızgınlık döngünüzde herhangi bir değişiklik varsa üreme organları etkilenebilir. Üreme sorunları hastalığı olduğundan şüpheleniyorsanız tıbbi yardım almalısınız.
Üreme Sorunları Hastalığı Hangi Köpeklerde Var?
Köpekler genellikle cinsel olgunluğa en erken 6. Ayda erişir. Bu süre köpeğin cinsine göre 24. Aya kadar farklılaşabiliyor. Cinsel olgunluk ırka göre değişirken üreme sorunları için belirgin bir ırk yoktur. Üreme sorunları hastalığı yaşayan belirgin bir ırk bulunmaz. Tüm köpek ırklarında üreme için mutlaka bir sorun yaşanacaktır diye bir kaide yoktur. Üreme sorunu her zaman üreme organlarında yaşanan bir sorundan değil farklı hastalıklarından da kaynaklanabileceğini unutmayınız.
Köpeklerde Üreme Sorunları Hastalığının Tedavisi Var Mı?
Üreme sorunları hastalığı çok farklıdır. Bir köpekte üreme sorunu var ise bu sorun kısa sürede tedavi edilmelidir. Köpekler çok farklı üreme sorunu ile karşılayabiliyor. En yaygın olanları:
- Pyometra Hastalığı
Öncelikle dişi üreme organlarının tipik bir hastalığı olan pyometradan bahsetmek istiyorum. Bu durum kısırlaştırılmamış orta yaşlı ve yaşlı dişi köpeklerde daha sık görülür. Basitçe söylemek gerekirse rahimde irin biriktiği ve karnın şiştiği bir hastalıktır. Rahim iltihaplanır, büyür ve irinle dolar. Köpekler daha fazla su içecek ve daha fazla idrar yapacaktır. Belirti olarak midenin aşırı derecede şişmesi görülür ancak köpeğin cinsine bağlı olarak fark edilmeyebilir. Ayrıca arka bacaklarda baş dönmesi gibi belirtiler de ortaya çıkar. Bir tür pyometranın teşhis edilmesi biraz kolaydır çünkü irin yavaş yavaş vajinadan dışarı çıkar. Ancak ampiyemin irin çıkmayan bir türü de (kapalı tip) vardır ve bu durumda tanı gecikebilir ve ölümcül olabilir.
Önleme ve tedavisi için:
- Bu hastalığı önlemenin etkili bir yolu ooferektomi ve histerektomidir. Dişi köpek yavru sahibi olmak istemiyorsa ameliyatın en kısa sürede yapılması önemlidir.
- Pyometraya ek olarak yaşlı köpeklerin meme bezlerinde de tümörler gelişebilir. Bu meme tümörlerinin yaklaşık %50’si kanserdir.
- Bu hastalık da erken cerrahi müdahaleyle büyük ölçüde önlenebilir.
Kısırlaştırılmamış yaşlı dişi köpeğiniz giderek halsizleşiyor, çok su içiyor, karnı şişmiş, bacakları dengesizleşiyor ve kusuyorsa ilk şüphelenilecek şey pyometradır. Ancak bu belirtiler sıklıkla görüldüğü için diğer hastalıklarda ise bunları ayırt etmek gerekir. Tedavi temelde cerrahidir. Modern tıpta durumları ameliyata dayanamayacak kadar kötüleşen hayvanların ameliyatsız kurtarılabileceğine dair resmi bir kayıt bulunmamaktadır. Bu nedenle özellikle ağır vakalarda ameliyat anestezi tekniklerini bilen veteriner hekimlerin bulunduğu donanımlı bir hastanede yapılmadığı takdirde ölüm oranı oldukça yüksek olacaktır.
- Vajinit Hastalığı
Üreme sorunları hastalığı Vajinit de dişi köpeklerde en sık görülen hastalıklardan biridir. Rahim ampiyemine benzer şekilde sıklıkla kısırlık nedeni olarak görülen bir hastalıktır. Vajinit lokal bir hastalık olduğundan pyometra gibi tedavi edilmezse sistemik etkileri olmaz. Ancak ilerlemeye bağlı olarak bakteriyel enfeksiyon ilerler ve ölümcül olabilir. Yaygın bir semptom aşırı akıntıdır. Diğer belirtiler arasında cinsel organların çok fazla yalanması, tuvalete defalarca gitme veya otururken rahatsızlık hissi sayılabilir. Ancak hafif vajinit sıklıkla asemptomatiktir. Bir veteriner genellikle vajinal akıntıyı alır ve mikroskop altında inceler. Bakteriyel bir enfeksiyon varsa antibiyotiklerle tedavi edilecektir. Bu durumda başka bir neden tanınırsa başka bir tedavi gerekir. Prematüre köpeklerde vajinit sıklıkla tedavi olmaksızın düzelir. Lokal terapi, irigasyonu veya fitilleri içerebilir. Enfeksiyöz vajinit tedavisinden sonraki ilk kızgınlık sırasında çiftleşmemek en iyisidir.
- Mastit
Bu hastalığın belirtileri arasında meme bezlerinde şişlikler, sıcaklık ve şişme yer alır. Daha önce de belirtildiği gibi hayalet hamilelikten sonra da ortaya çıkabilir. Akut mastit sadece meme bezlerinde değil tüm vücutta ateşe neden olur. Daha sonra ağrı ve şişlikler ortaya çıkar ve ciddi vakalarda iştahsızlık ve sinirlilik ortaya çıkar.
Tedavisi için meme bezlerinin iltihaplanması bakteriyel enfeksiyonla birleştiğinde semptomları daha da kötüleştirebilir. Bu durumda antibiyotik kullanılması gerekebilir ancak genellikle antiinflamatuar enzimlerle tedavi edilir ve bazı durumlarda az miktarda hormon da verilebilir.
- Prostat büyümesi
Erkek üreme sisteminin en yaygın ve potansiyel olarak ölümcül hastalığı prostat büyümesidir. Bu, kısırlaştırılmamış yaşlı köpeklerde (genellikle 8-10 yaş ve üzeri) yaygın bir hastalıktır. Kısırlaştırılmamış yaşlı köpeklerde prostat büyümesi görülür. Büyümüş
prostat üretrayı daraltır ve işemeyi zorlaştırır. Yani köpek cinsleri birçok kez tuvalete gider ama yavaş yavaş idrar çıkar.
Sağlık kontrolü sırasında köpeğinizin prostatının çok büyük olduğu söylenirse köpeğinizi hala sağlıklıyken kısırlaştırmak iyi bir fikir olacaktır.
Üreme Sorunları Hastalığı Olan Köpek Sahiplenilir Mi?
Bir köpekte üreme sorunu var ise sahiplenebilirsiniz. Uygun bir tedavi ve sonunda kısırlaştırma ile köpeğinizin hastalığı çözüme ulaşacaktır. Burada amacınız üretmek değil ise sahiplenilmesinde herhangi bir sakınca olmuyor. Tedavi sürecini siz tamamlayacaksanız üreme hastalıklarının biraz masraflı olduğunu da bilmeniz gerekmektedir. Ancak tedavi olduğunda sağlığı tehdit altında değildir ve genellikle ölümcül sonuçlar vermez.
Üreme Sorunları Hastalığı Olan Köpek İyileşir Mi?
Pyometra üreme hastalığı çok geç bir aşamada teşhis edilirse yaşamı tehdit edebilir, bu nedenle mümkün olduğu kadar erken teşhis edilmesi önemlidir. Normalde veteriner hekimler fizik muayene, kan testleri ve röntgen testlerini kullanarak tanı koyarlar ancak gerekli donanıma sahip hastaneler, ultrason testleri aracılığıyla şişmiş uterusu erken teşhis edebilir. Günümüzde açık pyometra (vajinadan irin akıntısı), hormonlar vb. kullanılarak ameliyatsız bir dereceye kadar tedavi edilebilmektedir. Ancak irin çıkmaması anlamına gelen kapalı pyometra durumlarında hormon verilse bile başarının çok az olduğu söylenmektedir. Bu nedenle iyileşir mi sorusu muallakta kalan bir yanıtla sonuçlanacaktır.
Genç köpeklerde rahimdeki bakteriyel enfeksiyon da dahil olmak üzere köpeklerde kısırlığın birçok nedeni vardır, ancak hipotiroidizm yaşlı köpeklerde kısırlığın en yaygın nedenidir. Bazı köpeklerde herpes virüsü enfeksiyonu nedeniyle vajinit görülür ve bunun etkili bir tedavisi yoktur. Ancak son zamanlarda tedavi amaçlı herpes önleyici ilaçların da kullanılması bekleniyor. Özellikle bulaşıcı hastalıklar söz konusu olduğunda hastalığın gerçekten iyileşip iyileşmediğinin tespiti önemlidir. İlk bakışta iyileşmiş gibi görünse de tedavisi zor, nüksetmeye yatkın bir hastalık olduğu biliniyor. Bu nedenle siz iyileştiğini düşünseniz de hastalığın yeniden tekrarlama ihtimali vardır.
Köpeklerde yaşanan prostat büyümesi tedavi edilmez ise ölümcüldür. Prostatın büyümesi, iyi huylu prostat hiperplazisi adı verilen hastalığın yanı sıra kanser veya prostat apsesinden de kaynaklanabilir. Bu nedenle hemen kısırlaştırılırsa iyileşir. Üreme sorunları hastalığı tedavileri gelişmiştir ve köpeğinizin sağlığı düzelir. Burada iyileşmekten kastınız üreme yapabilmesi ise bu hastalığına göre değişen bir sonuç vermektedir.