Shiba sendromu hastalığı olan köpekler çok yaygın mı? Kronik Shiba sendromu olan köpekler hakkında tüm sorularına yanıt ve yaygın ırklar hakkında merak edilenler!
Shiba sendromu hastalığı lizozomal depo hastalıklarından biri olup, glikolipidlerin terminal galaktoz bağlarını hidrolize eden, lizozomlarda bulunan bir hidrolaz olan galaktosidazın eksikliğinden kaynaklanan, genetik bir hastalıktır. Shiba sendromu, oligosakkaritler ve mukopolisakkaritler gibi glikolipitler beyinde ve diğer sistemik organlarda birikir. Esas olarak devam eden merkezi sinir sistemi hasarı ile ortaya çıkan Shiba sendromu merkezi sinir sistemi hasarı olmayan sistemik bir iskelet hastalığı olan Morquio B hastalığı olarak sınıflandırılır.
Shiba Sendromu Hastalığı Hangi Köpeklerde Var?
Shiba sendromu hastalığı gelişimsel gecikme 3 ila 6 aylıkken görülür ve erken evrelerde hipotoni ve sese aşırı duyarlılık mevcut olabilir. Tendon refleksleri şiddetlenir ve genel spazmlar ortaya çıkar. Fundusta kiraz kırmızısı lekeler, hepatosplenomegali ve sistemik kemik anormallikleri ilerler. Shiba sendromu Shiba Inu köpeklerinde de yaygındır.
Köpeklerde Shiba Sendromu Hastalığının Tedavisi Var Mı?
Shiba sendromu hastalığı başlangıç yaklaşık 5-6 aylıkken ortaya çıkar. Semptomlardan biri, yürüme veya düşme güçlüğü gibi yürümeyle ilgili anormalliklerin geçici olarak ortaya çıkıp kaybolduğu “aralıklı klodikasyon”dur. Ayrıca kafa titremesi ve duruşu korumada zorluk gibi ataksi de yaygındır. Hastalık ilerledikçe aşağıdaki gibi belirtiler ortaya çıkar:
- Denge eksikliği yaşar,
- Genelleştirilmiş felç geçirir,
- Dokunmaya ve sese aşırı tepki vermeye başlar,
- Yürüyemez ve ayakta duramaz,
- Kornea bulanıklığına bağlı görme bozukluğu,
- Baş ve ekstremitelerden tüm vücuda yayılan kas gerginliği kasılmalar,
Son aşamada köpek çağrılara yanıt vermez hale gelir ve uyumaya devam eder, bu da 13 ila 15 aylıkken ölüme yol açar.
Bu hastalıktan etkilenen köpekler de çok fazla kafa titremesi yaşanır. Uzuvlarını koordine edemediği için genellikle hareketsiz durmaya meyil eder. Hareket etmek istese bile hareketlerini sınırlandırılamaz. Köpeklerde sadece bedensel olarak bir hasar değil, aynı zamanda görme kaybı da yaşanabiliyor. İlerlediği müddetçe de kasları giderek daha fazla sertleşecek, hareket etmesi zorlaşacak ve kas spazmları yaşayacaktır. Tüm bunların yanında kilo verecektir çünkü iş daha düşecek, hareket etmediği için de enerji harcamayacaktır. Bu köpekler çok fazla uyuşuk davranırken aynı zamanda ölümlerine yakın zamanda çok zayıflar. Klinik belirtilerinde şiddetli aşamasında aysa köpekler giderek yürümez ve sahibine karşı tepki vermemeye başlar. Ömrünün 15 ayına geldiyse ölümcül dereceye varır ve genellikle bu köpek sahipleri son dönemlerine geçmeden önce ötenazi yaptırırlar.
Hastalığın teşhisinin konulabilmesi için enzim eksikliğinin testlerini yapılması gerekir. Ayrıca daha önce bu genetiğe sahip olan hayvanlardan alınan kan örnekleriyle sizin köpeğinizin kan örneğinin karşılaştırması da yapılır. Geno tiplerine bakılarak sadece teşhisi mümkündür. Bu nedenle eğer klinik veya yaşadığınız bölgede teşhis için gerekli kan örnekleri bulunmuyor ise anlaşılabilmesi çok zordur.
Hastalığın ortadan kaldırılmasına yönelik bir beklenti doktorlar tarafından da henüz bulunamadı. Buna göre:
- Genellikle bu hastalığın sahip olduğu belirtiler, köpekler, cinsel olgunluğa erişmeden ortaya çıkıyor.
- Bu durumdan köpeklerin yetiştirilmesinin yanı çoğaltılmasını pek olası olmadığını bizlere gösterir.
- Hastalığa sahip olan bir köpeğin kardeşlerinde anne ve babasında yahut akrabalarında da mutlaka bir hastalık belirtisi olacaktır.
- Bu nedenle özellikle kendi köpeğinizi iyileştirme deseniz bile akrabalarını koruyabilmek adına taşıyıcı testlerinin yapılmasını tavsiye ederiz.
- Eğer köpeğinizin yavruları olsun istiyorsanız, erkenden bir ölüm sonuçlanmaması için yine bu gene sahip olmadığını veteriner hekimler tarafından kontrol ettirebilirsiniz.
Kesin bir tedavisi yoktur ve bu konuda yapılan araştırmalar da henüz iç açacağı seviyeye gelmemiştir. Köpeğiniz eğer bu hastalığı taşıyor ise 15 ayına gelmeden hayatını kaybedecektir.
Shiba Sendromu Hastalığı Olan Köpek Sahiplenilir Mi?
Bu hastalık çok nadir ve çok spesifik olarak kabul edilir. Ancak etkilenen köpeklerin ömrü kısa olduğu için ve hastalığın kesin tanısının koyulması zor olduğu için henüz bilinmeyen birçok vakanın olduğu da düşünülüyor. Shiba sendromu Köpeklerde kalıtsal olarak ilerler ve bu köpeklerin hastalığının gelişmesi için mutasyona uğramış olması gerekiyor. Yani bunu anne veya babasından yahut her 2 ebeveyninden de miras almasıyla hasta olabilir.
Eğer bir ebeveyn bile mutasyona uğramışsa, bu sefer genin diğer köpeği de hastalıktan etkilenebilir. Ancak tek bir köpekten genin geçmesi nedeniyle hastalıktan etkilenmeme durumunda yaşanabiliyor. Yani o zaman köpek sendromu yakalanmaz ancak taşıyıcı durumuna geçer. Taşıyıcı bir köpek çiftleştirme edildiğinde ise yavrularından birine genetik olarak hastalığı verme ihtimali çok yüksek olur. Bu nedenle Shiba sendromu hastalığı taşıyan veya hastalığa maruz kalan bir köpeğin sahiplenilmesi kesinlikle önerilmez. Ancak taşıyıcı köpeklerden veya etkilenen köpeklerden DNA örneği alınarak bir hayvanın taşıyıcı olup olmadığını öğrenebiliyoruz. Yakalandığı müddetten itibaren ömrü çok kısa olacaktır. Kendisi bu etkileri göstermese bile yavruları genetiğinden dolayı kısa bir hayat sürecektir. Sonuç olarak baktığımızda sendromlu köpekleri sahiplenmeyin ve bu sendromlu köpeklerden yavru üretimi yapmayınız.
Shiba Sendromu Hastalığı Olan Köpek İyileşir Mi?
Hastalığın kendisini önlemenin bir yolu olmasa da baba ve anne köpeklere genetik test yaptırıp onları uygun şekilde yetiştirerek hastalığın oluşmasını önleyebilirsiniz. Lizozomal fonksiyonlarındaki kalıtsal bir metabolik hastalığın iyileşme durumu neredeyse yok. Lizozom bir köpekte çoğu hücrede bulunan enzimleri bulunduruyor ve etrafı zarla çevrili su keseleri şeklinde görülüyor. Bu su keseleri, karbonhidrat ve lipit gibi molekülleri parçalamak ve sindirme katmak için kullanılır. Ancak Shiba sendromu hastalığı taşıyan bir köpekte enzimlerinde eksiklik oluyor.
Bu da normal bir şekilde enzimlerin parçalanıp geri dönüştürülmesinden ziyade hücre zarlarında karbonhidratların birikmesine sebep olur. Böylece bozulmadan kalıyorlar ve hücredeki zarda depolanmaya başlıyorlar. Hareketlerinde koordinasyon eksikliğinin en tipik belirgin belirtilerden olması da bu nedendendir. Sert yürüyüşleri tükürük bezlerinde kistler oluşması, kornea bulanıklığı gibi çok fazla sağlık sorunu yaşamasına da neden oluyor.
Bu hastalığın genel olarak iyileşebilmesi gibi bir durum söz konusu değildir. Ancak siz köpeğinizi sadece yaşarken bir az daha mutlu yaşamasını sağlayabilirsiniz. Hayvanlarda depo hastalıklarının tam teşhisin ne yazık ki henüz bilinmemektedir. Yatkın ırklarda ise hastalığın teşhisinin konulabilmesi oranı %1 ile sınırlı. Yani sahiplendiğimiz köpekte sendromun olup olmamasını büyüdükten sonra anlayabileceğiniz gibi anlamayabilirsiniz.
Her veteriner ne yazık ki bu hastalığın teşhisini koyamamaktadır. Belirgin özellikleri farklı hastalıkların özellikleriyle de kesiştiği için genellikle hastalık teşhisi konulamadığından köpek cinsleri kısa bir sürede hayatını kaybediyor. Teşhisi koyabilen veterinerler ise köpeğin en kısa sürede unutulmasını ve daha fazla acı çekmesini tavsiye etmektedir. Kesin yargıya varmak gerekir ise:
- Hastalıktan etkilenen köpekler de genellikle ilk 6 ayında mutlaka görme kaybı yaşanır ve ardından baş titremesi gelir.
- Yürüme veya dengesini kurmakta zorluk çekerken, hiçbir zaman kilo almaz ve her zaman zayıflamaya devam eder.
- İlerleyişini durdurabilmek için veterinerler de kullanılabilecek bir tedavi yoktur. Ancak köpeğin acısını azaltmak için bir takım ağrı kesiciler veya tedavi yöntemleri uygulanabilir.
İlerlemesi yavaş başlatılamadı ya da durduramadığı için de kesin. Sonuç hastalığın ölümcül olduğu yani iyileşme ihtimalinin olmadığıdır.