Patella Lüksasyon hastalığı olan köpekler nasıl tedavi edilir? Kronik Patella Lüksasyon olan köpekler hakkında bilinmesi gerekenler sizlerle!
Patella Lüksasyon hastalığı, bir hayvanın arka bacağındaki patellanın (dizdeki disk benzeri kemik) normal konumundan içe veya dışa doğru yer değiştirdiği bir durumdur. Patella lüksasyonuna patella da denir çünkü patellanın İngilizce kelimesi patelladır. Küçük köpeklerde patellanın içe doğru çıkması (medial çıkık) yaygındır. Büyük köpeklerde medial çıkık görülmekle birlikte patellanın lateral dislokasyonu (lateral çıkık) da nispeten yaygındır. Her gün yürüyüşe çıkmayı ve enerjik bir şekilde etrafta koşmayı seven bir köpek. Köpeklerde sık görülen bir yaralanma çıkıktır.
Patella Lüksasyon Hastalığı Hangi Köpeklerde Var?
Patellar çıkık, diz ekleminde veya diz eklemi çevresinde meydana gelen konjenital malformasyonlardan, edinilmiş travma gibi dış etkenlerden veya kemiğe bağlı yetersiz beslenmeden kaynaklanabilir.
Köpeğiniz topallıyorsa veya eğilmekte zorlanıyorsa bu bir çıkık olabilir. Çıkık, büyük bir yükseklikten atlama, atlama veya şiddetli bir şekilde düşme gibi eklemin hareket aralığını aşan bir hareket nedeniyle bir kemiğin ekleminin orijinal konumundan çıkması durumudur. Patella Lüksasyon hastalığı tüm köpek cinslerinde meydana gelebilir, ancak oyuncak kanişler, Chihuahualar ve Yorkshire teriyerleri gibi küçük köpeklerin özellikle çıkıklara eğilimli olduğu söylenir.
Köpeklerde Patella Lüksasyon Hastalığının Tedavisi Var Mı?
Patella Lüksasyon hastalığı için tedavinin iki türü vardır: iltihap ve ağrı gibi semptomları geçici olarak hafifleten antiinflamatuar ve ağrı kesicilerle tıbbi tedavi ve lazer tedavisi gibi konservatif tedavi ve ameliyatı içeren radikal tedavidir.
1.Konservatif tedavi
“Klinik semptomu olmayan düşük dereceli vakalar” veya “anestezi tedavisi riskinin yüksek olduğu düşünülen vakalar” gibi durumlarda seçilir. Amaç antiinflamatuar/analjezik ilaçlar ve lazerler kullanılarak eklem iltihabı belirtilerinin geçici olarak baskılanmasıdır. Diz eklemi ve eklem çevresindeki yapı değişmediğinden tam bir iyileşme beklenemez ancak konservatif tedavi uygulanarak ve günlük yaşamda yeterli önlemler alınarak yeniden çıkıklara bağlı artritlerin önlenmesi ve durumun sürdürülmesi sağlanabilir. Eklemlerin sağlığını ve bakımını dikkate alan diyet ve takviyeler de alınabilir. Ancak çıkıklara bağlı kireçlenmeler sıklıkla ortaya çıkıyorsa ikincil eklem deformitelerine yol açabilir ve bu gibi durumlarda ameliyat önerilir.
- Cerrahi Tedavi
Patellar çıkık, “femoral troklear oluğun (kabaca diz kapağının dayandığı oluğun) sığ veya düz olması” ve “diz hizasının (diz ekleminin eğimi)” nedeniyle oluşur. Temel nedeni ise cerrahi tedaviyle azaltılmasıdır. Özellikle cerrahi teknikler şunları içerir:
- Patella’nın troklear oluk üzerine tırmanmasını zorlaştırmak için diz oluğunu derinleştirin.
- Sabitleyerek patellayı destekleyen kuadriseps kasını sabitleyin.
- Patella’yı doğru pozisyonda tutmak için gerekli bağ dikilir ve çıkması önlenecek şekilde uygun uzunlukta kısaltılır.
- Patella normal pozisyonuna döndüğünde patellar bağın tamamı bozulursa, patellar bağın alt bağlantı noktası olan tibial tüberoziteyi düzeltmek için hareket ettirin.
Semptomların varlığına veya yokluğuna, derecesine, klinik seyrine, eklem çevresi durumuna vb. bağlı olarak cerrahi yöntem ve uygun cerrahi zamanlama seçilir. Durum yüksek derecedeyse veya artrit semptomları sık sık ortaya çıkıyorsa, kemiklerin ve eklemlerin ikincil deformasyonu ameliyatın daha az etkili olmasına neden olacağından erken ameliyat önerilir.
Ameliyatın başarısı aynı zamanda büyük ölçüde ameliyattan sonra dinlenip uygun rehabilitasyona girip giremediğinize de bağlıdır. Ameliyata girmeden önce köpeğin kişiliğini (hastaneye kaldırılabilir mi, dinlenebilir mi vb.) ve hastaneden taburcu olduktan sonra evde nasıl karşılanacağını dikkatlice düşünmeniz gerekir. Ameliyat sonrası dinlenme süresi ve gerekli rehabilitasyon türü, uygulanan cerrahi yönteme ve kişinin durumuna göre değişiklik gösterecektir. Önceden birinci basamak doktorunuza danıştığınızdan ve buna göre hazırlandığınızdan emin olmak süreci iyileştirir.
- Kafes istirahati (dinlenme terapisi)
Konservatif tedavide ağrılı bölgenin dinlendirilmesi de önemlidir. Ayrıca cerrahi tedavide ameliyat sonrası ne kadar iyi dinlendiğiniz de ameliyat sonrası durumu etkiler. Kafes istirahati, köpeğin hareketini kısıtlayarak köpek istirahatini kontrol etme yöntemidir. Köpek, hareketi sınırlı olan dar bir kafeste tutulur.
Durumu sakinleştikten sonra sağlıklı kilosunu korumak ve kas kaybetmemek için belli bir dereceye kadar egzersiz yapması gerekecektir, ancak doktorunuza danışarak yavaş yavaş egzersiz yapmaya başlamalısınız.
Patella Lüksasyon Hastalığı Olan Köpek Sahiplenilir Mi?
Patella Lüksasyon hastalığı köpekler sahiplenebilirsiniz. Çünkü bu hastalık büyük oranda iyileşmesi yüzdesi olan bir hastalıktır. Sahiplenmeden sonra tedavi görmemişse hızlı bir şekilde onu hekime götürün. Eğer tedavi sürecinde ise tedavisini destekleyecek hamlelerde bulunabilirsiniz. Çok ağır egzersiz yapmadan sağlığını korumasını sağlayabilirsiniz. Bunun dışında köpeklerin sahiplenilmesinde bir durum yok maddi olarak doktor ihtiyaçlarını karşılamanız önceliktir. Maddi destek vermek sizin için sorun değil ise bu hastalık çok şiddetli ve iyileşme olasılığı düşük bir hastalık değildir.
Dize çok fazla kuvvet uygulayan egzersizler veya dizi büken hareketler diz eklemine baskı yaparak çıkık oluşması olasılığını artırır. Dizin düzleşme hareketi aynı zamanda çıkık olasılığını da artırır. Zıplamaktan, yorucu egzersizlerden, zıplamaktan ve dönmekten kaçının. Ani bir yön değişikliği de dizlerinize aşırı kuvvet uygulayacaktır, bu nedenle her zaman dikkatli olmalısınız.
Patella Lüksasyon Olan Köpek İyileşir Mi?
Bazı durumlarda Patella Lüksasyon hastalığı için tedavi edilmeyen riskler bulunabiliyor. Diz ekleminin iskeleti tekrarlanan yüklerden dolayı deforme olduğunda ve bu da ciddi deformasyona yol açtığında, diz eklemi ağırlığı iyi taşıyamaz ve diğer eklemlere de yük binerek zarar görme riski ortaya çıkar. Kolayca yerinden çıkan ve tekrar tekrar konumu değişen diz ekleminde, yürüdükçe diz kapağı ve uyluk kemiği birbirine daha fazla sürtünür ve eklem yüzeyindeki kıkırdak dokusu kazınır. İlerleyen kıkırdak erozyonu şiddetli ağrıya neden olur ve belirgin topallığa yol açar.
Uzun süreli patellar çıkıklığı olan köpeklerin diz bağı kopması (ön çapraz bağ kopması) geliştirme olasılığı daha yüksektir. (Orta patellar çıkıklığı olan orta yaşlı ve yaşlı köpeklerin %15-20’sinde görülür).
Doğuştan patellar çıkık önlenemez ancak travmatik ise dizi mümkün olduğunca az zorlayan bir hayat yaşanarak önlenebilir. Belirtiler hafifse veteriner hekiminiz egzersizi kısıtlamanızı önerebilir. Yaşam ortamına gelince, basamak veya merdiven olmayan yollarda yürüyerek, ahşap zemin gibi sert ve kaygan zeminlere halı veya paspas sererek dizlerinize binen yükü azaltabilirsiniz. Kilo yönetimi de önemlidir, çünkü çok fazla kilo almak dizlerinize daha fazla baskı uygulayacaktır.
Semptomların az olması veya ameliyatın mümkün olmaması durumunda konservatif tedavi uygulanır. Spesifik olarak bunlar arasında ağrı kesici ve takviyelerin uygulanması, egzersizin kısıtlanması, yaşam ortamının iyileştirilmesi ve obezite durumunda kilo kaybı yer alır. Ancak temel bir tedavi olmadığı için semptomlar kötüleşebilir. Patella özellikle küçük köpeklerde yavruluk döneminden itibaren sık görülen bir hastalıktır ve ömür boyu arkadaş olabilir.
Önleme ile semptomlar kötüleşmeden zamanınızı geçirebilirsiniz, bu nedenle kilonuza, yaşam ortamınıza ve egzersize çok dikkat edin, böylece mutlu bir köpek yaşamı yaşayabilirsiniz. İyileşme oranı yüksektir. Ancak bu hastalığında dereceleri vardır. Köpeğinizin hangi derece de çıkığının olduğunu bilmek iyileşme sürecini de tahmin etmenizi sağlar. İlk iki derece de ameliyatsız da iyileşme süreci yaşanabilir. Burada en önemli detay çıkık oluştuktan sonra hızlı bir şekilde veteriner hekime götürmektir. Köpeğin böyle hareket etmesi durumunu ağırlaştırabilir ve süreci uzatabilir.