Luxating Patella hastalığı olan köpekler hangileri ve neler yaşıyorlar? Kronik luxating patella olan köpekler hakkında merak edilenler…
Patella normalde femurun ön kısmında troklear oluk adı verilen bir çöküntü içinde bulunur. Bu yapı kuadriseps femoris, patellar bağ, lateral retinakulum, medial retinakulum ve eklem kapsülü tarafından desteklenir. Bu, femurun önündeki patellayı stabilize ederek diz ekleminin düzgün bir şekilde esnemesine ve uzamasına olanak tanır. Köpeklerde en sık görülen eklem hastalıklarından biri patella olarak bilinen patellar lüksasyondur. Özellikle küçük köpeklerin bu hastalığa yavruluk döneminden itibaren yakalanma olasılığı daha yüksektir ve yavaş yavaş ilerleyerek yürümelerinde anormalliklere neden olabilir, bu nedenle dikkatli olunması gerekir.
Luxating Patella Hastalığı Hangi Köpeklerde Var?
Patella femurdaki bir oluğa oturur ve bağlarla desteklenir. Bu nedenle patella genellikle doğru pozisyonunun dışına çıkmaz. Bununla birlikte, küçük köpeklerde patella doğuştan bu oluktan çıkmaya eğilimlidir ve birçoğu mediale doğru yer değiştirir. Ayrıca bir kaza sonucu yerinden çıkabilir. Büyük köpeklerde Luxating Patella hastalığı yerinden çıktığında sıklıkla dışarıdan çıkar.
Sebepler arasında bağların yerinden çıkmasına neden olan konjenital anormallikler ve gelişim sırasında kemik ve kasların yetersiz büyümesi yer alır. Kaza gibi travmalar sonucu da ortaya çıkabilir. Genellikle küçük köpeklerde Pomeranian, Yorkshire Terrier görülür.
Köpeklerde Luxating Patella Hastalığının Tedavisi Var Mı?
Luxating Patella hastalığı için temel olarak üç test yöntemi vardır.
- Fizik muayene (yürüme testi)
Fizik muayene sırasında ortopedik yürüme testi yapılır. Hastanın nasıl yürüdüğünü ve hızlı yürüdüğünü gözlemleyin, ağırlığın her bacağa eşit şekilde dağılıp dağılmadığını ve hareketin başlangıcında herhangi bir rahatsızlık olup olmadığını kontrol edin.
- Palpasyon
Palpasyon en önemlisidir. Patellar çıkık olduğundan şüphelenilen bir köpek yan yatırılmalı ve diz eklemi düz ve fleksiyonda olacak şekilde ayakta tutulmalıdır. Medial çıkık ve lateral çıkığı teşhis etmek için aşağıdaki palpasyon yapılır. Medial dislokasyonun tanısı ile bakılır. Bir elinizle tibiayı içe doğru döndürürken, diğer elinizle patellayı mediale bastırarak patellanın mediale yer değiştirmesini hissedin. Lateral dislokasyonun tanısı için ise Bir elinizle tibiayı dışarıya doğru döndürürken, diğer elinizle patellayı laterale doğru iterek patellanın laterale yer değiştirmesini hissedin. Her iki arka bacaktaki kas miktarı palpasyonla doğrulanır ve diz ekleminin lateralitesi de palpasyonla değerlendirilir.
- X-ışını muayenesi
Diz ekleminin durumunun ayrıntılı bir röntgen muayenesi. Ayrıca ameliyat endike olduğunda ameliyat öncesi planlama ölçümleri için de kullanılır. Bazı durumlarda CT taraması da yapılabilir. Ayrıca deneyimli bir veteriner tarafından palpasyon yapılması da önemlidir çünkü röntgen görüntüleme sırasında yerinden çıkan patella normal pozisyonuna dönebilir.
Tek radikal tedavi cerrahidir, ancak derece düşükse ve semptomlar hafifse hastalığı yönetmek için konservatif tedavi kullanılabilir.
Konservatif tedavi, çevreyi, yaşam tarzını ve ilaçları iyileştirerek semptomları baskılayan ve osteoartritin ilerlemesini baskılayan bir tedavi politikasıdır.
Semptomların az olması veya ameliyatın mümkün olmaması durumunda konservatif tedavi uygulanır. Spesifik olarak bunlar arasında ağrı kesici ve takviyelerin uygulanması, egzersizin kısıtlanması, yaşam ortamının iyileştirilmesi ve obezite durumunda kilo kaybı yer alır. Ancak temel bir tedavi olmadığı için semptomlar kötüleşebilir. Yürümede veya ağrıda sıklıkla anormallikler yaşıyorsanız veya temel tedavi görmek istiyorsanız ameliyat yapılır. Özellikle iskeletin hızla büyüdüğü durumlarda patella iskelet ve kas displazisine neden olabileceğinden aktif olarak ameliyat önerilebilir. Troklear oluğu derinleştirerek çıkmasını önleyen troklear kanal açma ve patella ile birlikte kaymış olan tibial tüberküliteyi doğru pozisyona hareket ettiren tibial tüberosite transpozisyonu gibi çeşitli cerrahi teknikler vardır. Cerrahi yöntem köpeğin cinsine, yaşına ve belirtilerine göre değişiklik gösterir, bu nedenle mutlaka veterinerinize danışın.
Luxating Patella Hastalığı Olan Köpek Sahiplenilir Mi?
Kendiliğinden çıkan bir patella, örneğin uzuvun bükülmesi ve gerilmesi gibi nedenlerle kendi orijinal pozisyonuna dönebilir ve bazı durumlarda hasta bundan sonra nadiren çıkık yaşar. Ancak tekrar tekrar yerinden çıkabilir, arka bacak kemiklerini deforme edebilir veya bağları yırtabilirler.
Luxating Patella hastalığı belirtileri yaşanma sıklığı olabilecek köpek cinsleri hakkında bilgi verir. Bu belirtiler:
- Doğal olmayan bir şekilde aniden kaldırıldığında arka ayağını kullanmaya çalışmaz
- Dokunduğunda acı verir vb. Veteriner klinikleri hayvanları semptomlarına göre derecelendirir.
Derecelendirilmesi:
- Derece
Patellaya parmakla basılması patellanın yerini değiştirir, ancak basınç durdurulduğu anda doğru pozisyonuna döner.
- Derece
Patella parmak basıncıyla kolayca yerinden çıkar ve basınç durdurulduğunda doğru pozisyonuna dönmez. Uzvun bükülmesi veya bükülmesi çoğu zaman onu doğru pozisyonuna döndürür.
- Derece
Çıkık her zaman çıkıktır ve doğru pozisyona getirilse bile kısa süre sonra tekrar çıkık olacaktır.
- Derece
Uzuv sürekli yerinden çıkar ve doğru pozisyona getirilemez, bu da uzuv kemiklerinin bükülmesi gibi deformitelere neden olur.
Luxating Patella hastalığı olan patellar çıkık özellikle küçük köpeklerde meydana gelebilir, bu nedenle sahibin bu noktayı önceden düşünmesi ve dikkatli bir şekilde gözlemlemesi gerekir. Bu hastalık zorlu bir hastalıktır ve tedavi sonrasında köpeğin uzun süre veteriner hekimi ziyaret etmesi gerekebilir. Görüldüğü üzere dereceli buluyor ve sahiplenmek istediğiniz köpeğin hangi derecede olması bu sorunun yanıtı için önemlidir. Bundan dolayı da sahiplenilme durumunu engelleyen bir durum yoktur ancak tercihtir. Maddi olarak tedaviyi karşılayabilirseniz o zaman sahiplenebilirsiniz.
Luxating Patella Olan Köpek İyileşir Mi?
Luxating Patella hastalığı iyileşen bir hastalıktır ancak bazı durumlarda olabilir. Tedavi edilmeyen riskleri de bulunur. Tedavi edilmediğinde riskler:
- Diz ekleminin iskeleti tekrarlanan yüklerden dolayı deforme olduğunda ve bu da ciddi deformasyona yol açtığında, diz eklemi ağırlığı iyi taşıyamaz ve diğer eklemlere de yük binerek zarar görme riski ortaya çıkar.
- Kolayca yerinden çıkan ve tekrar tekrar konumu değişen diz ekleminde, yürüdükçe diz kapağı ve uyluk kemiği birbirine daha fazla sürtünür ve eklem yüzeyindeki kıkırdak dokusu kazınır
- İlerleyen kıkırdak erozyonu şiddetli ağrıya neden olur ve belirgin topallığa yol açar.
- Uzun süreli patellar çıkıklığı olan köpeklerin diz bağı kopması (ön çapraz bağ kopması) geliştirme olasılığı daha yüksektir.
- Orta patellar çıkıklığı olan orta yaşlı ve yaşlı köpeklerin %15-20’sinde görülür.
Cerrahi tedavilerde ise altta yatan yapısal anormalliğin düzeltilmesini ve diz ile arka bacağın orijinal fonksiyonunun yeniden sağlanmasını amaçlamaktadır. Ciddi çıkıklarda (derece 3 veya 4) ya da günlük yaşamı etkileyecek derecede ciddi semptomları olan hafif çıkıklarda cerrahi tedavi önerilir. Burada cerrahi tedavi, kasnak kanal açma, Tibial tüberozite metastazı, medial retinakulum salınımı yapılabilir.
Ameliyat sonrası yeterli dinlenme ve rehabilitasyon yapılır. Ameliyattan üç ay sonra diz eklemi stabil hale gelir ve hareket ettirilebilir. Patellar çıkık oluştuğunda ve cerrahi tedavi uygulandığında çıkık bacak ile çıkmayan bacak arasında kas farklılıkları oluşabileceği gibi hastanın yürüme şekli ve ağırlık merkezini yerleştirme şeklinde de farklılıklar ortaya çıkabilir. Bu nedenle rehabilitasyonda normal yürüyebilmeniz için kas kütlesini artıracak antrenmanlar yapmak ve sert kasların hareket etmesini kolaylaştıracak masaj yapmak gerekir. Patellar çıkık, kemik ve eklemlerdeki yapısal anormalliklerden dolayı meydana geldiğinden, rehabilitasyon genellikle çıkığın derecesini iyileştirmez. Bu nedenle bir süre rehabilitasyon ile iyileşme mümkün olabilir.