En zeki köpekler hangileridir ve öğrenme seviyeleri nasıldır? Köpek sahiplenmek isteyenlerin merak ettiği konular arasında; komutların ne kadar hızlı öğrendikleri ne kadar zeki oldukları ve ne kadar akıllıca davrandıklarına dair bilgiler ilk sıralarda yer alır.
Yapılan araştırmalara göre dünyanın en zeki köpekleri arasında Border Collie ve Golden Retriewer Köpekleri geliyor. Orta seviye zekaya sahip bir köpekte ezberleme genellikle 25 ile 35 tekrar arasında olurken, üst zekaya sahip köpeklerde genellikle 5 tekrardan sonra öğrenme gerçekleşiyor.
Zeki köpekler hem ev sahiplerinden aldıkları komutları yerine getirirken değerlendiriliyor hem de bireysel davranışlarında neler yaptıklarına göre analiz ediliyorlar. Genellikle çalışma sınıfı köpeklerinin daha zeki olduğu düşünülüyor. Akıllı davranışlarıyla öğretilen tekrarlardan %95 ve üzerinde başarı kazanan çok sayıda köpek bulunmaktadır. Örneğin Poddle köpek cinsleri de hem enerjik hem dinamik hem itaatkâr hem de sahiplerinin isteklerini hızlı bir şekilde yerine getiriyorlar.
Zeki köpekler genellikle ailelerine bağlılıklarıyla bilinirler ve sadakat oranları yüksek olur. İlginç bir şekilde zekâ seviyesi yüksek köpeklerin söz dinleyen köpekler olduğu da anlaşılıyor. Zira komutları hızlı bir şekilde yerine getirmek, komutları hemen uygulamak onların tarzıdır. Ve genellikle de özgüveni yüksek olan, koruma içgüdüsü yüksek olan ve sevgi toleransı orta seviyelerde olan köpeklerdir.
Kolay öğrenebilme potansiyellerinin yanı sıra özellikle av köpekleri gibi sahada etkin şekilde çalışabilen köpeklerin zekâ seviyesi de oldukça yüksektir. Hem duyularıyla hem de içgüdüleriyle hareket eden bu canlılar; iz sürme, avlarını yakalama, kısa yolları kullanma gibi bazı yetenekleri gösteriyorlar.
Uzun bir tarihe sahip olan özellikle Uzakdoğu kökenli köpeklerin de zekâ seviyesinin yüksek olduğu biliniyor. Fakat bu tür köpeklerin akıllı davranışlarını çok gösterdikleri söylenemez. Zira onlar genetikleri itibariyle genellikle işçi sınıfı köpekleri oldukları için günümüzde daha çok kucak köpekleri ve refakat köpekleri olarak uyarlanmışlardır ve genellikle zekâ örneklerini stratejik zamanlarda gösterirler.
Kendilerinden emin davranışlarıyla öne çıkmaktan çok hoşlanmazlar ve asil duruşlarıyla zaten ilgi toplarlar. Örneğin Samuyed ve Çin Aslanı olarak bilinen Chow Chow köpekleri son derece zekilerdir. Fakat onlar daha çok cool takılmayı tercih ediyorlar.
Samuyedler eğlenceli, Chow Chow köpekleri ise adeta entelektüel bir kişiliğe sahip olduğunu ifade eder gibi baş köşeye geçip yerleşmeyi, insanları izlemeyi çok sever.
Köpek sahiplenirken, zekâ seviyesi yüksek olan köpekleri tercih etmek işini daha da kolaylaştırır. Zira onlara tuvalet eğitimi verirken, bakım ve beslenmelerini uygularken zorlanmaz ve hızlı bir şekilde onlarla güzel zaman geçirmek için eğitmiş olursun.
Bazı köpekler, özellikle aile köpeği olarak tercih ediliyorlar. Hem akıllı hem de kavrayıcı davranışları sayesinde bekçi köpeği olarak veya refakat köpeği olarak tercih edilen çok sayıda cins bulunuyor.
Bazı zeki köpekler özellikle gösterilerde veya arama kurtarma köpekleri olarak kullanılabiliyorlar. Senin sahiplenmedeki amacına bağlı olarak birkaç farklı sınıfta köpek değerlendirerek edinebilirsin. Çanta köpekleri, küçük sınıf veya orta sınıf köpekler büyük ve iri ırklarının tamamında zekalarıyla öne çıkan bazı türler bulunur.
Örneğin arama kurtarma köpekleri genellikle polis, jandarma, asker, AFAD gibi ekiplerin birlikte çalıştığı köpeklerdir. Son derece profesyonel şekilde eğitilirler ve zekalarıyla arama kurtarma faaliyetlerinde, iz sürme faaliyetlerinde çok başarılı sonuçlar verirler.
Av köpekleri doğal bir zekaya sahiplerdir. Onlar aktif şekilde sahada oldukları sürece hem toplu iz sürme, toplu avlanma ya da bireysel avlanma gibi konularda harika başarılar gösteriyorlar.
Avcı su köpeklerinden de sana bahsedebiliriz. Şayet uygun bir iklimde yaşıyorsan, deniz, göl veya nehir kenarında yaşıyorsan sana uygun cinslerden birisi de su köpekleri olabilir. Özellikle balıkçı teknelerinin profesyonel yardımcıları olarak çok sayıda bulunuyor.
Yüzme yetenekleri, avlanma yetenekleri ve sahiplerine itaat etme, komutları yerine getirme konusunda hızlı başarı gösterirler. Yaşlılar için düşünülen refakat köpeklerinde yine zekâ seviyesi yüksek olan köpekleri tercih etmek avantaj olacaktır.
Zira yavaş hareket eden veya günün büyük bir kısmında evde yalnız kalmak zorunda olan yaşlılara refakat eden köpekler, olası risklerde havlama eğilimleri ile veya bazı küçük komutlar ile sahibine eşyaları getirme veya onun isteklerini yerine getirme gibi bazı konularda çok hızlı öğrenme kapasitesine sahiplerdir.
Bekçi köpeklerinde genel ortalama 15 ila 20 tekrardan sonra alışkanlığa dönüşebiliyor. Doğuştan artistik özelliklere sahip olan bazı zeki köpekler bulunur. Yine Collie ırkından bahsedebiliriz veya geçmişte çok popüler olan 101 Dalmaçyalı filmindeki Dalmaçya köpekleri yine şov için kullanılan cinsler arasındadır.
Çok sayıda ırk günümüzde beyaz perdede, özel şovlarda kullanılmıştır. Nasıl eğitim verildiği ve nasıl eğitildiğini bağlı olarak sinema reklam oyunculuğu yapabiliyorlar. Aynı zamanda polis ve askerlere refakat edebiliyorlar. Küçük çocukların olduğu evlerde zeki köpeklerin sahiplenilmesi bir avantajdır.
Hem onların gelişimleri hem bağışıklık sistemlerinin güçlenmesi adına pek çok aile küçük çocukları olan evler için en zeki sınıftaki köpekleri tercih ediyorlar. Ancak bilinmesi gereken ayrıntılardan birisi çanta veya mini boy köpeklerinin küçük yaştaki aileler tarafından çok tercih edilmemesi gerektiğidir. Zira oyun grubu yaşında olan çocuklar küçük boy köpeklerle oynarken zarar verebilirler.
Dünyanın en zeki köpekleri listesi birçok ülkede yapılan çeşitli araştırmalar ve testlerle oluşturuluyor. Örneğin son yıllarda Finlandiya’da yapılan bazı testler en zeki köpeğin hangisi olduğu konusunda oldukça yardımcı olmuştur. Bu çalışmalarda Helsinki Üniversitesinde görevli bazı bilim insanları aktif şekilde köpekleri incelemiş, davranışlarını değerlendirmiş ve binden fazla köpeği değerlendirmişlerdir.
Hem kolluk kuvvetlerine destekte hem de problem çözme yetenekleriyle en zeki köpekler sıralaması böylelikle hazırlanmıştır. Yine bu araştırmalar sonucunda bir çoban köpeği olan Border Collie en akıllı köpekler arasında üst sırada gelmiştir.
İnsanları anlayabilme, çevreyi keşfetme, hızlı yanıt verebilme gibi yetenekleriyle ön plana çıkan bu köpekler güncel hayatı daha kolay hale getirebiliyor.
Çoban köpeklerinden bahsetmişken, genel anlamda çoban köpekleri orta seviyeden daha yüksek zekaya sahip oldukları biliniyor. Nitekim onların genetiksel mirası olarak sürüyü gütme, sürüye yön verme, liderlik etme gibi bazı özellikleri vardır. Dünyada özellikle bazı safkan cinsler, en zeki köpekler arasında yer alıyor.
Türkiye’de de Sivas Kangalı ya da Anadolu Kaplanı olarak bilinen cinsler, zeki köpekler arasında yer alır. Zekâ, anlama ve kavrama seviyesi oldukça yüksektir. Onlar yalnız yaşadıklarında veya bir ailenin yanında olduklarında, çiftlik evlerinde veya sürüye çobanlık ettiklerinde her zaman akıllı davranışları, iz sürme ve rehberlik etme davranışlarıyla da oldukça zekidirler.
İşçi sınıfı köpekleri, çalışkan köpekler, refakat köpekleri gibi farklı sıralamalara göre senin tercih edeceğin ırkın zekâ seviyesini öğrenebilirsin. Ona çok fazla zaman ayırabilecek, ilgilenebilecek ve oyunlar oynayabileceksen elbette çok zeki olmayan köpekleri de tercih edebilirsin.
Çanta köpekleri, mini boy köpekler genellikle orta seviye ve bazıları orta seviyeden daha düşük bir zekaya sahiptirler. Bunlar çoğu zaman akıllı olmadıklarından değil, söz dinlemek konusunda çok istekli olmadıklarından dolayı komutları yerine getirmeyebilirler.
Özellikle süs köpekleri sınıflarının farkında olarak genellikle biraz da mizaç olarak şımarık köpeklerdir. İlgiyi severler, sevgiden hoşlanırlar ve eğitimlerde oyunlarda bile sahipleri ile uzun süre geçirmek için çoğu zaman söz dinlemedikleri veya komutları daha geç öğrendikleri biliniyor.